Thứ Sáu, 21 tháng 11, 2008

Những Dòng Thơ "chảy" vào Lòng Người



Nhớ lại hôm đầu tiên, khi mới vừa nhận được tập thơ "Ru Người Ru Đời" của nhà thơ Mạc Phương Đình, tôi đã...không biết tự lượng sức mình, mà hớn hở nói : "Vi sẽ viết một bài về thơ anh, hy vọng anh cho phép. Nhà thơ tỏ ra dễ dãi : "Ừ thì viết đi, biết đâu anh lại chẳng in bài nhận xét ấy trong tập thơ kế tiếp.."
Tôi biết vì sao lúc đó tôi...ngon miệng hứa với anh mà chẳng chút e dè, bởi vì tập thơ của anh trình bày thật tao nhã và dễ thương quá, bởi vì tôi vốn thích đọc thơ anh từ ngày mon men lên trang Trinh Nữ. Với anh dù là thơ tình, hay thơ quê hương, tất cả đều đậm đà và tha thiết. Đọc thơ anh người ta dễ dàng cảm nhận, hay nhìn thấy chính hình bóng, tình cảm của mình trong ấy. Thế, có nghĩa là thơ anh viết thật có hồn, cái hồn đến từ một ngòi bút tài hoa và trọn vẹn, cái hồn dạt dào, mênh mông nhưng sâu lắng ấy, không phải ai ai cầm bút lên rồi muốn cũng được.

Nhưng cũng chính vì thế mà bây giờ tôi lại ngại, ngại không dám viết về thơ anh, khi nghĩ rằng kiến thức, chữ nghĩa của mình hạn hẹp quá. Tôi...như một ngọn cỏ ngước mắt nhìn cổ thụ...cao, to, sừng sững giữa trời và chỉ biết lặng thầm chiêm ngưỡng chứ...thốt chẳng nên lời.

Hứa với anh để rồi từ đó tôi tự trách mình chẳng hoàn thành lời hứa.Thỉnh thoảng gặp anh, tôi ...ngượng ngập "bận quá" vì vẫn chưa viết được gì về thơ anh. Anh lại càng tỏ ra dễ dãi "Không sao đâu, rượu càng ngâm lâu lại càng thêm đậm đà mà, phải không Vi". Tuy anh nói vậy song tôi vẫn không yên lòng. TYhật ra tôi cảm thấy có lỗi với anh thì ...ít, mà có lỗi với thơ anh thì ...nhiều. Tôi thấy mình...tệ quá. Khi ngắm nhìn một bông hoa đẹp ngoài vườn, tôi còn biết suýt soa khen, ...không lẽ đối những bài thơ mà mình đã đọc, hay như thế, thích như thế, để rồi lại tiếp tục đọc...và tiếp tục lặng im. Thôi thì cứ xem như đã lỡ phóng lao rồi thì phải theo lao, hôm nay tôi mạo muội viết về thơ anh. Thêm một lần nữa, tôi mong anh cũng...dễ dãi mà không chấp, nếu bài viết của tôi là những lời thiển cận, hoặc không thể nào lột tả được hết những cái hay, cái đẹp trong thơ anh.

Từ bài thơ đầu tiên trong trập Ru Người Ru Đơì anh đã rất nhẹ nhàng đưa...người ta đi vào Mộng Ảo :

chùm hoa nắng nở vàng bên cửa sổ
em đi qua, bỏ lại một mùi hương
tà áo lụa như tấm lòng trinh bạch
gọi mời ta theo dấu mở con đường
. . . . .
đêm trăn trở ru từng cơn mộng ảo
chút lạnh về se sắt gió trường giang
tìm đáy cốc nỗi buồn tan giọt rượu
hồn bỗng trôi theo bóng nguyệt mơ màng

Những lời thơ thật sự khuấy lên trong lòng người đọc một chút gì đó xuyến xao, và...nhịp buồn man mác. Tình yêu đẹp phải chăng là tình yêu...lờ lững, chưa đến hồi kết cuộc ? Thơ đẹp phải chăng là thơ chất chứa một cách nhẹ nhàng mảnh tình yêu ấy ? Tôi dùng hai chữ "nhẹ nhàng " bởi vì thơ anh là những lời ngợi ca tình yêu mà không là những lời oán hận, tuyên chiến, hoặc chỉ trích tình yêu. Cho dù "em" có "xa vời vợi", cho dù "ta" cảm thấy "gió se sắt trường giang" đi chăng nữa, thì "ta" vẫn "ru từng cơn mộng ảo" và "hồn" vẫn"trôi theo bóng nguyệt mơ màng". Tôi thật sự thích những hình ảnh vừa mới, vừa cũ trong thơ anh. Mới quá đi chứ, khi "em đi qua bỏ lại một mùi hương". Những nhà thơ ngày xưa ít có ai dám hít hà, tặc lưỡi vì..."mùi hương của em" bỏ lại như anh Mạc Phương Đình. Đó chính là cái mới chất chứa trong thơ anh, mới...đủ cho ta hình dung ra một điều gì đó, nồng nàn, quyến rũ...nhưng kín đáo, thanh tao chứ không quá trần truồng, lộ liễu như chiều hướng của một số nhà thơ mới sau này. Còn cái cũ trong thơ anh là gì ? Nó nằm trong những câu cuối của bài thơ, nó khiến cho tôi hình dung đến hình ảnh một Lý Bạch...gật gù uống rượu, gật gù say dưới bóng trăng để mơ màng nghĩ đến...Hằng Nga. Chỉ cần đọc một bài thơ thôi, tôi cũng đã thoả lòng trước những hình ảnh cổ, kim hoà điệu nhịp nhàng ấy vậy.

Thơ tình yêu của anh đẹp như vậy, thì thơ quê hương cũng ngọt ngào chẳng kém. Tôi rất ít khi đọc những bài thơ về quê hương, vì hầu hết những bài thơ ấy đều có hình ảnh, nội dung na ná như nhau. Thơ quê hương của anh Mạc Phương Đình thì khác. Hãy thử đọc đôi dòng, để thấy được tình cảm đối với quê hương của anh như thế nào,


tặng em đâu đó nửa vầng trăng
chợt nghĩ người xa bỗng thật gần
có những khoảng trời yêu dấu đó
riêng mình còn lại dấu ăn năn

tặng em tiếng hát trong thơ mẹ
ru giọng à ơi ấm buổi chiều
con sáo bay ngang qua bến cũ
mắt buồn ngó xuống nỗi buồn hiu.

(quà tặng em)

Thơ không phải chỉ cần có vần điệu nhịp nhàng và hình ảnh phong phú mà trở thành thơ đẹp. Thơ đẹp phải là thơ đi vào lòng người bằng chính tình cảm tác giả thật lòng gởi gấm, sẻ chia. Nếu không, lời lẽ, vần điệu của thơ sẽ trở nên những sáo ngữ, những âm thanh rổng tuếch, thiếu cả...linh hồn.

Nhà thơ nhớ quê hương bằng tấm lòng se sắt, cộng vào một "dấu ăn năn", ăn năn phải chăng vì... quê hương là thế đó, mà vẫn bỏ quê hương để ra đi ? Ai đang sống đời ly xứ, hẳn sẽ có cùng cái cảm giác "ăn năn" này với tác giả, nhưng vì sao "con sáo bay ngang qua bến cũ", không dừng lại, mà chỉ "mắt buồn ngó xuống nỗi buồn hiu" ? Phải chăng bến cũ đã đổi thay, không còn riêng thuộc về "con sáo" nữa, để nó chỉ biết bay ngang và nhìn xuống với một nỗi buồn. Khoảng cách ấy có vẻ như gần lắm , chỉ cần một tầm tay với nhưng lại xa vời vợi, như chúng ta đây sống ở xứ người, thi thoảng cũng có về Việt Nam thăm gia đình và người thân, nhưng rồi lại ra đi, để mãi mãi, mãi mãi mang trong lòng nỗi nhớ nhà se sắt của Tản Đà ngày xưa với "chẳng khói hoàng hôn cũng nhớ nhà" hay một Mạc Phương Đình ngày nay với :


...một chút bâng khuâng một chút sầu
của những tháng ngày xa cố xứ
ngẩng nhìn mây trắng, biết về đâu

Tôi cảm thấy thơ anh Mạc Phương Đình gần gũi quá, gần gũi như câu ca dao ;



Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều

Tập thơ trên hai trăm trang, mỗi một trang đến trong lòng người đọc như một...tình cờ khám phá, rồi lại rất khó quên vì thơ đã đi vào trăn trở, đi vào tiếng mưa đêm đầy thổn thức, ngậm ngùi



....người không hỏi, thử một lời vàng đá
để cơn mưa phủ kín lối quay về
giấu xuân đấy trong sương lấp mây che
tim chảy máu trong từng câu hờ hững...

Thôi, tôi không nói nhiều nữa. Hãy cứ để cho thơ anh Mạc Phương Đình "chảy" tự nhiên vào lòng người và lưu lại điều gì ở đó.


Cuối cùng, tôi có đủ ...can đảm để viết về thơ anh, dù tôi biết dĩ nhiên sẽ có rất nhiều thiếu sót. Những mong anh với tấm lòng của một người anh lớn (trong thơ văn) và của một người đi trước, mà dễ dãi nở một nụ cười...tha thứ cho tôi.
Kính chúc anh những gì tốt đẹp nhất cũng như chúc thơ anh mãi mãi là những dòng chữ ngọt ngào, lắng đọng, để ai "nếm" thử một lần rồi sẽ nhớ mãi...không thể nào quên.


Trần Tường Vi