NHỮNG GIÒNG SÔNG THƠ MỘNG LẠC LOÀI TRONG THƠ MẠC PHƯƠNG ÐÌNHTHÁI TÚ HẠP
Thi ca bắt đầu từ khi có loài người. Trong những trang cổ thi đã viện dẫn: con người sinh ra vốn tĩnh, đó là tính trời. Cảm sự vật tạo nên những xúc động đó là cái dục của tính, chuyển hóa nên tư tưởng. Và cũng chính từ những tư duy phát sinh ra ngôn ngữ có tiết tấu, có âm điệu, để diễn tả gọi là thơ. Sự hình thành của thi ca là sự phát sinh của tình cảm và tư tưởng con người. Ngôn ngữ tinh lọc, cô đọng đầy nhạc tính và chuyên chở nhiều ảnh tượng. Thi ca là một nghệ thuật của siêu nghệ thuật về ngôn ngữ.
Người xưa đốt trầm tạo cái không khí thanh khiết và trang trọng mỗi khi đọc thơ. Thi gia được xem như một á thánh mang cái thông điệp thiêng liêng của trời đất đến với nhân gian. Những thi phẩm của họ được bảo tồn và phát huy như những di sản văn hóa quý báu của nhân loại. Theo giòng thời gian, kiến thức loài người được phát triển, thăng hoa về mọi phương diện. Thời đại mê cuồng vọng ngã, viễn mơ đó đã trở thành hoang tưởng trong ý thức khai phóng hiện hữu của nhân loại. Thơ đã đi vào đời sống một cách cụ thể hơn. Và thi sĩ cũng chỉ là một người bình thường trong quần chúng.
Trải dài theo giòng văn học sử của Dân Tộc Việt Nam có hơn 4 ngàn năm đã từng chứng minh miền đất trù phú nẩy mầm muôn vạn loài hoa quý. Tiếng hát giữa rừng sâu bên giòng suối reo dưới ánh trăng vàng thơ mộng. Tiếng hát trên giòng sông hiu hắt nắng chiều. Tiếng chuông khua giữa đêm tịch lặng... Tiếng lá rơi chuyển mùa. Tiếng hơi thở của đàn nai xuống núi. Tiếng gọi nhau của nồng ấm tình yêu. Tất cả đã chuyển hóa thành thơ lưu truyền từ đời này sang đời khác trong nhân gian liên tục trong lịch sử. Mỗi người Việt là một nhà thơ. Thi nhân đông vui từ trong nước ra hải ngoại. Có lẽ sau gạo là thơ đối với người Việt Nam, sinh tố nuôi dưỡng thể xác cũng không kém cần thiết như dưỡng tố của tinh thần.
Trong một bài viết giới thiệu về thơ Mạc Phương Ðình, nhà thơ Hà Thượng Nhân đã nói: Thơ là một nghiệp, không phải là nghề. Từ xưa đến nay, từ Ðông sang Tây, thơ không bao giờ nuôi nổi người đã sản sinh ra nó. Nhưng người ta vẫn làm thơ, vẫn say mê thơ, vẫn gắn bó tận tình với thơ. Hoa không hữu dụng như hạt gạo, nhưng không có hoa thì cuộc sống sẽ tẻ nhạt biết bao nhiêu... Thơ càng ngày càng nở rộ khắp nơi. Ngay trong thời Thịnh Ðường, các nhà thơ được tuyển chọn đến hơn 2.500 thi phẩm lần hồi qua vài thế kỷ chỉ còn lại khoảng 300 bài gọi là tuyệt tác (Ðường Thi Tam Bách Thủ) nhưng thử hỏi cho đến bây giờ thật sự những người còn yêu thơ Ðường chỉ còn lưu giữ loáng thoáng trong tâm hồn vài bài đáng nhớ như Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu, Phong Kiều Dạ Bạc của Trương Kế, Ðằng Vương Các của Vương Bột, Hồi Hương Ngẫu Thư của Hạ Tri Chương, Ðề Tích Sở Kiến Xứ của Thôi Hộ, Bạc Tần Hoài của Ðỗ Mục, Tĩnh Dạ Tứ và Trương Tiến Tửu của Lý Bạch...
Nhìn về văn thơ Việt Nam ngoại trừ trường hợp ngoại lệ của thi hào Nguyễn Du với Truyện Kiều quá tuyệt hy vọng đa số người còn nhớ đến. Ngoài ra chúng ta cũng khó mà nhớ hết những bài thơ hay của Tản Ðà, Vũ Hoàng Chương, Ðinh Hùng, Hàn Mạc Tử, Hồ Dzếnh, Thế Lữ, Lưu Trọng Lư, Bùi Giáng... Cho dù thời gian là độc giả khắt khe để thẩm định giá trị tác phẩm nhưng những nhà thơ vẫn không lùi bước, vẫn cứ làm thơ như con tằm tự rút tơ lòng đến hơi thở cuối cùng, mặc cho đời hờ hững khen chê.
Trong đội ngũ thi ca người Việt lưu vong vẫn hăng hái can đảm tham gia cuộc chơi "phóng tiền qua cửa sổ" - có nhà thơ Mạc Phương Ðình - cuộc chơi mà chúng tôi hay dọa dẫm với nhau: Cơm áo không đùa với khách thơ. May mắn thay chúng ta cũng còn có khá nhiều tri âm đồng hành đi vào thế giới mộng mơ huyễn hoặc này với những đam mê đầy thú vị.Thi Phẩm "Lời Ru Của Mẹ" không còn là thế giới tâm thức riêng của Mạc Phương Ðình. Ðó là hình ảnh cưu mang từ cõi lòng thương nhớ của đa số người đồng điệu về Mẹ đang sống những tháng ngày mỏi mòn nghiệt ngã nơi quê nhà:
những dòng sông ngọt ngào thời thơ ấu
lời mẹ ru âm hưởng giữa chiều mưa...
trăm con nước trôi chìm vào dĩ vãng
sông nước nào đằm thắm nỗi cay chua
nguồn sữa mẹ như những dòng sông lớn
tắm mát cuộc đời dầu dãi nắng mưa......
dõi theo ngày tháng êm đềm
vẳng nghe tiếng mẹ ru đêm ngọt ngào...
Trong kho tàng văn học của nhân loại không thiếu những tác phẩm ca ngợi hình ảnh người Mẹ cao quý và tôn vinh Mẹ như: Mẹ là kỳ quan trong tất cả kỳ quan của loài người trên thế giới. Một số bài thơ khác trong thi tập Lời Ru Của Mẹ và Những Giòng Kỷ Niệm, Mạc Phương Ðình đã bày tỏ những nỗi niềm sâu sắc nhớ quê, nhớ bạn, nhớ đến những phút giây êm đềm thơ mộng bên người yêu dấu, mà bây giờ đã ngàn dặm chia xa.người đi bỏ lại vầng trăngnỗi cô đơn với đường gần nẻo xangùi trông khuất dải ngân hàbơ vơ từng giọt sương sa lạnh lùng...
Mỗi tác phẩm trình diện với đời dĩ nhiên qua sự thẩm định tùy theo quán tính, cảm quan và trình độ của mỗi người nhưng chúng ta hy vọng mỗi nhận xét đều là những thăng hoa. Cái ưu điểm của Mạc Phương Ðình là người yêu thơ làm thơ, trước 75 ở quê nhà, nay ông mới trở lại hòa điệu cùng thế giới thi ca hải ngoại, nhưng ông đã tạo nên những ngạc nhiên bằng những sáng tạo bày tỏ sự chân thành, đôn hậu, những khắc khoải ưu tư cho thân phận, cho quê hương còn mang nỗi khổ đau, cho kiếp sống lạc loài, cho những đồng hương nơi viễn xứ, cho tình yêu và hạnh phúc, lúc hiện thực, lúc lãng đãng phù vân, hư ảo.
Sự chân thành của ông đã tạo những thành quả đáng kể trên thi đàn văn học hải ngoại:
mỗi giọt nắng vàng thêm rực rỡ
soi trong tiềm thức cõi vô thường...
ngày ta đi vầng trăng quay trở lại
dấu chân mờ trên cát khóc mùa đông
con chim sáo bay về vùng gió bụi
để màu trăng che khuất ngõ tương phùng
ngẩn ngơ một chút quan hoài
nẻo xa bãi cát chừng phai nhạt màu
thắp tình rọi xuống đêm sâu
người đi bỏ lại vũng sầu lặng câm...
trong dấu bước đường về qua lặng lẽ
sầu dâng lên theo mây trắng ngang đèo
ta về nghiêng mắt nhìn sông nước
tìm lại hồn xưa trong bóng em
chỉ thấy mùa thu trôi lãng đãng
bãi thu, sông biển vẫn thì thầm...
Theo tài liệu nghiên cứu sưu tầm của các nhà bác học, địa chất học và nhân chủng học thì trái đất đã hiện hữu trong vũ trụ có hơn 5 tỷ năm và con người có mặt trên quả địa cầu này hơn 2 triệu năm. Mỗi ngày từ phương đông ánh sáng thắp lên từng phút từng giây và hành tinh này xoay quanh mặt trời liên tục.
Người xưa và chúng ta bây giờ cũng nhìn thấy mây trắng thơ mộng trên bầu trời xanh. Con suối vẫn reo và cây lá vẫn lên xanh trong khu rừng mùa xuân... sự lặp lại hàng triệu năm sinh diệt vô thường. Sự trùng hợp những dấu chân trong cuộc đời cũng như sự ngẫu nhiên hạnh ngộ những ngôn ngữ thi ca trong tiềm thức cũng chỉ là chuyện bình thường.
Chúng ta bước vào cõi thơ của Mạc Phương Ðình như ngắm giòng sông tuệ giác, mênh mông soi bóng mình. Nhìn ra cái "bản lai diện mục" đã hòa tan vào cái Tâm đại ngã vô lượng. Cái tâm Bồ Ðề Bát Nhã Chân Như, thủy chung một đời phiêu bạt.
Chúng tôi chia xẻ nỗi niềm tâm sự của Mạc Phương Ðình qua "Trái Tim Vẫn Thao Thức" như ông tỏ bày: ... .
và từ đó, kỷ niệ.m bỗng hiện về, mang đầy những dấu vết ngậm ngùi. Với tôi, vẫn muốn chôn kín những kỷ niệm, những kỷ niệm vừa cay đắng, vừa ngọt ngào, vào thật sâu trong đáy tim mình, cho nó ngủ yên, nhưng... Cuộc hành trình từ Lời Ru Của Mẹ như những khởi điểm tuyệt vời của thi sĩ Mạc Phương Ðình đến Những Dòng Kỷ Niệm thì cái sâu sắc của tâm thức thoáng qua những lăng kính khói sương phai nhạt, cái nồng thắm đậm đà cũng có chút vơi tan...
Có lẽ khi Mạc Phương Ðình đối diện với ảnh tượng thực tế phũ phàng thì y như những cảm xúc của ông không còn bùng vỡ những tuệ giác sáng tạo xuất thần như khi ông đã thực thà nuôi mộng. Cái thực thể đau lòng dàn trải trước mắt đã chuyển hóa ông thành một Tô Ðông Pha của thời đại mới lưu vong, chợt tỉnh ngộ, thà đuổi theo cơn viễn mộng còn hơn trở lại quê nhà:
Lô Sơn yên tỏa Chiết Giang triều
Vị đáo sinh bình hận bất tiêu
Ðáo đắc hoằn lai vô biệt sự
Lô Sơn yên tỏa Chiết Giang triều
(Tô Ðông Pha)
Mù tỏa Lô Sơn sóng Chiết Giang
Khi chưa đến đó hận muôn vàn
Ðến rồi về lại không gì lạ
Mù tỏa Lô Sơn sóng Chiết Giang...
(Thầy Mật Thể dịch)
(Bài nói chuyện của Thái Tú Hạp về thơ Mạc Phương Ðình tổ chức Chiều Chủ Nhật ngày 25-8-2002 tại Phòng Sinh Hoạt Nhật Báo Người Việt)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét